Raspeljongen un Zeckelflääsch

Moselfränkisches Brauchtum

von Rudolf Engel

© Archiv Musenblätter
Zu Ostern –
Raspeljongen un Zeckelflääsch
 
Sie feiern die Auferstehung des Herrn,
Denn sie sind selber auferstanden:
Aus niedriger Häuser dumpfen Gemächern,
Aus Handwerks- und Gewerbesbanden,
Aus dem Druck von Giebeln und Dächern,
Aus der Straßen quetschender Enge,
Aus der Kirchen ehrwürdiger Nacht
Sind sie alle ans Licht gebracht.
 
(Goethe, Osterspaziergang, in Faust I)
 
Ouschdersonndisch
 
Bei oas dahaam woar dat mäat demm Oùschderspaziergang net annerscht.
Awer weerdes hot ma off de Stroaßen un Ween, dej aus em Dörref off de Stecker un äan de Wald gefiehrt hun, nur de Fuhrwerken vun de Koùh- un de Päadsbauern gesejn. Un dö konnt ma och nur dej Leit unträafen, de dö ebbes ze schaffen hooten.
Awer off denne selwijen Ween, dö hun de Leit seich net nur Oùschtern, doch och schun moal un anneren Sonn- un Feierdeejen dej Zeit gehöll, zesumme spaziere ze gejn.
Um Oùschtermorjen, dö hätt oas Famillisch och hieren Oùschterspazeirgang gemaach. Mir säan mir riwer bes äan de Wald vum Ruudeknopp gewandert, un dödebei hooten mir Käanner äam Moos un häanner de Chreschtbäämcher de Oùschteääjer ze sechen.
Un soù, wej mir Käanner off dej Oschterääjer erpischt woaren, soù hun seich dej Grußen un Oùschtern off de Sonndesbroaden vum Zeckelflääsch gefräät. Un dödevun soll och dej Geschicht verzellen, dej bei oas äam Dörref passiert äas, woù mei Mamm noch e Meedschi woar.
 
Grejndonnerschdisch
 
Awer vierher moß noch vun ebbes de Riad säan, wat dej drei Koardeech vier Oùschdersonndisch passiert. Denn vun Grejndonnerschdisch un säan de Glocken stell. Se dejn nemmej lauden, weil se mäat de Menschen em den Duud vu Christus trauern.
Dat äas dann dej Zeit fier dej Raschbeljongen. Zoù meiner Zeit woaren dat dej Mäßdejner. Dej hänken dann hier Holzraschbel em de Scheller un gejn dörrich all Stroaßen un Gaaßen un dejn un der Kurwel vun hierem Krachapparart kräftisch drehen, soù dat ed rischtisch laud kläbbert, soù laud, dat ed un de Wäannen vun den Heisern wej en Echo zereck kemmt.
Dat passiert debei dann un der Stell vum Lauden, em de Leit fier de Mäaß oder de Andacht äan de Kärrisch ze roofen. Un dödebei gefft dann jeed moal dat Passende dezoù ausgeroof. En half Stonn fier der Mäaß roofen mir:
-„Ed laud ejscht! – Ed laud ejscht!“
Un en vierdel Stonn denöö hääscht es dann:
-„E laud zehaaf! – Ed laud ze Haaf!“
Mir woaren beim Raschbeln emmer rescht eifrisch; hun oasen Dejnscht gäar gemaach un woaren emmer heiter gestemmt dezoù. Kää Wonner! Denn um Koarsamschdischoowend, wenn zum letschde Moal geraspeld woar, dann hotten mir de gruuße Kööref ennerm Ärm un säan vun Haus ze Haus gang un hun zum Loùhn fier oasen Eifer dej Oùschterääjer äagesammelt, de ma oas äan jedem Haushalt gebuart hot. Dat woar jo net nur fier ed Oùschterraschbeln allään; dat Geschenk woar oas als Unerkennung fier ed Mäaßdejnen ed ganz Joahr iwwer.
 
Koarsamschdisch
 
Alsoù, mäat em Koarsamschdisch dö gääht och de lang un endbeehrlisch Faaschdenzeit ze Enn. Zoù meiner Mäaßdejnerzeit, dö äas ed Faaschdegebot noch streng vu Gruuß un Klään äagehaal gäan. Soù wej freides iwwerhaupt, so äas och äan der ganz Faaschdenzeit kää Flääsch mej gäaß gäan. Endlich woar dann nööm Koarsamschdisch dej lang Faaschdenzeit eremm! Ma konnt seich nommoa rischtisch satt äaßen. Un soù woar dat och äan der Famillisch vun dem Gääßebauer, vum Guckeisen Pitter, de Fall…
Ma moß wessen, schun zoù meiner Jongenzeit, dö woaren dej Därfer äam Krääs Mierzisch schun kään rään Bauerndärfer mej. Ed Land woar emmer mej enner de Käannern ausenanner gemach gäan; den äänzelnen Huaf äas emmer klääner gäan; dej dick Pääadsbauern und och dej klääneren Koùhbauern säan emmer wenijer gaän; dödefier hot dej Zahl vun denne soùgnannten Gääßebauern emmer mej zoùgehöll. Dej hotten kaum noch ääjen Land, hotten äan oder zwoù Gääßen gehall, fier dej de Käanner off ´m Uwand vun de Steckern vun dennen anneren Bauern hun missen krauden gejn. Dat, wat de Papp vum Schenner bei Villeroy&Boch äa Mierzisch oder Mettlisch, woù henn bes zoù 16 Stonnen hätf schufte missen, haam brööht hot, dat hot net zum Lewen un net zum Stärwen gelangt.
Mei Gruußpapp vun der Bergerschseit, dä woar noch e Koùbauer; mei Liescha Opa, un speeder dann och mei Papp, dej woaren nur noch Gääßebauern.
Un soù woar dann ed Frejjoahr emmer gröd recht komm, woù doch schun äan der Koarwoch äan jedem Haushalt äänd vun denne naugeburenen Zeckelscher geschlacht gäan äas, dej de Gääßemotter zwoù drei Wochen vierher gewörref hott. Un de grieschten Hochgenuß off der Speisekoart vun soù ´ner Gääßebauernfamillisch, dat woar, wenn fier Oùschtersonndisch dat fresch Zeckelsflääsch als Feschtbroaden off de Meddesdech komm äas.
 
Alsoù, och de Guckeise Pitter hot äan demm Frejjoahr sein Zeckelschi geschlacht. Korfreidisch hot ed Marei, sein Fraa, de Hämmcher für ed Feschtäaßen schun viergebroat. Wemma bedenkt, dat ma äan der Faaschtenzeit vierzisch Deech lang kää Flääsch mej gäaß hot, da kamma seich vierstellen, wej all off dat zoad un flutschisch Flääsch vun dem klääne Geißlein gegiermst hotten.
Ewei moß ma jo wessen, dat äan ´ner katholisch Gemään dej ääjentlich Faaschdenzeit nur bes Grejndonnerschdisch gääht und dann dat soù genannt Oùschterfaaschten ufängt un ejscht äam Oùschtersonndischmorjen vorbei äas.
 
Un soù äas dann bei de Guckeisens um Koarsamschdischoowend de ganz Famillisch mäat der Vierfrääd off ed Oùschterfest un off ed Zeckelschi äand Bett gang.
Mäatten äan der Nööt, dö äas off äämoal ed Marei wackrisch gäan, weil ebbes äan der Kisch gerappelt hot. Sei stäähd opp für ze gucken un seiht, wej de Pitter ed Deppen mäat em Zeckel off den Desch gestallt hot, ewei äänd vun dennen Hämmchen äan der Hand hält un gröd debei äas, fescht äan denne kalte Broaden räanzebeißen.
– „JessesMarjaJusebetta!“, rejft dej Fraa, „Ma Pitter, wej kemmscht dau dann dezoù, mäatten äan der Nööht un d´ Zeckelschi ze gejhn; kannscht dau net bes muar woarden?“
– „Oh, Marei, verstejh mich doch! Eisch hun ed nemmej ausgehall; fier en ärme Mann well ed halt net Daach gäan!“
 

© Rudolf Engel,
fier Monika, dej diss Zeit noch als Käand grööd noch soù mäat gejt hot, awer nur bei Opa Willi un Oma Lisa zoù Besuch.